Mỗi người trong chúng ta ai cũng có cho mình 1 họ tên để nhận biết nguồn gốc và họ hàng. Họ chính là sự nhận dạng nguồn gốc tổ tiên của con người. Chính vì thế, chúng ta thường nghe đến các họ như Nguyễn, Trần, Phạm, Lê… Đó là điều dễ hiểu bởi nước ta có đến 54 dân tộc anh em cùng chung sống trên lãnh thổ. Vậy Việt Nam có bao nhiêu họ? Hãy cùng jimmydau.com chúng tôi tìm hiểu chi tiết qua bài viết này nhé.
I. Khái niệm họ là gì?
Họ là yếu tố giúp nói lên sự cùng huyết thống, tổ tiên của con người
Mỗi đứa trẻ khi được sinh ra đều được cha mẹ đặt cho tên hay và ý nghĩa. Cái tên thường là những mong muốn, tâm tình cả bố mẹ gửi gắm vào đó, với mong muốn sau này trưởng thành sẽ thành đạt, sung sướng. Khác với tên, họ của đứa trẻ sẽ đặt theo họ của người bố. Đây là yếu tố mà chúng ta không thể tự sáng tạo nên được. Ví dụ, bố họ Phạm thì con cũng mang họ Phạm, họ Lê thì con cũng họ Lê…
Cấu trúc đầy đủ về danh tính của một người Việt Nam thường là Họ – Tên đệm – Tên chính. Con gái thường sẽ được lót chữ Thị và nam thì lót chữ Văn. Dòng họ sẽ là căn cứ để nói lên việc cùng huyết thống, cùng tổ tiên. Còn tên đệm đôi lúc sẽ được bỏ qua và họ tên sẽ chỉ còn 2 từ ngắn gọn.
II. Việt Nam có bao nhiêu họ?
Như đã chia sẻ trong bài viết Việt Nam có bao nhiêu thành phố thì nước ta rất đa sắc tộc với 54 anh em cùng sinh sống trên mảnh đất chữ S. Trong đó, dân tộc Kinh chiếm khoảng 88% dân số, còn lại là các dân tộc khác. Vậy Việt Nam có bao nhiêu họ, sự phân bố giữa các họ hiện nay thế nào. Trên thực tế, chưa có thống kế chính thức cụ thể về số họ ở Việt Nam. Những con số đã được thống kê hiện nay chủ yếu có trong một số cuốn sách của các tả giả như sau:
- Năm 1949, trong bài viết Tên người Việt Nam của tác giải Nguyễn Bạt Tụy có nói rằng hiện tại nước ta có 308 họ. Ông đã liệt kê được khoảng 147 họ.
- Còn trong bài viết Vietnamese Names and Titles của giáo sư Nguyễn Đình Hòa lại cho rằng Việt Nam có khoảng 300 họ, khu vực đồng bằng Bắc Việt có khoảng 202 dòng họ.
- Theo số liệu thống kê mới nhất trong cuốn Họ và tên người Việt Nam của tiến sĩ Lê Trung Hoa thì trên đất nước ta có khoảng 1023 họ, trong đó họ của người Kinh chiếm khoảng 300 họ, còn lại là các họ dân tộc thiểu số, họ hiếm bắt nguồn từ Trung Quốc.
Họ Nguyễn là dòng họ đông nhất hiện nay
Dòng họ chiếm nhiều dân số nhất là họ Nguyễn với 38.4%. Tiếp theo là họ Trần với 11%; họ Lê là 9.5%; họ Hoàng (Huỳnh) là 5.1%; họ Phạm là 5%; họ Phan là 4.5%; họ Vũ (Võ) là 3.9 %; họ Đặng chiếm 2.1%; họ Đỗ là 1.4%… Hầu hết những họ phổ biến ở nước ta đều liên quan đến các triều đại phong kiến. Họ phổ biến, chiếm đa số là họ Nguyễn. Điều này cũng dễ hiểu bởi triệu đại nhà Nguyễn là triều đại phong kiến cuối cùng của nước ta. Tương tự là các họ Trần, Lê, Lý cũng phổ biến vì đó là họ của các vị vua từng cai trị Việt Nam, đó là nhà Trần, nhà Tiền Lê – Hậu Lê, nhà Lý…
Còn lại là những họ chiếm tỉ lệ rất nhỏ trong số những họ ở Việt Nam như Vương, Lâm, Đoàn, Trương, Đinh, Nông, Xa, Khâu… Đa phần những họ hiếm này đều có nguồn gốc Trung Quốc. Và thỉnh thoảng chúng ta sẽ thấy những họ này có ở người Hoa hoặc những người sinh sống ở vùng miền núi.
Sở dĩ có sự đa dạng về họ của người Việt là do nước ta có sự giao thoa văn hóa. Nó bao gồm họ của người bản địa, họ dân tộc thiểu số. Việt Nam nằm ở khu vực Đông Dương, phía Bắc giáp với Trung Quốc và nằm trong vùng văn hóa Á động nên khác với anh em nước Đông Dương khác, Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều của Trung Quốc nên họ cũng vậy.
Như vậy, có thể thấy câu trả lời Việt Nam có bao nhiêu họ cho đến nay vẫn còn là con số bí ẩn. Bởi để có được số liệu chính xác thì đòi hỏi các cơ quan chính quyền phải thực hiện cuộc kiểm tra, rà soát họ tên trên cả nước.
Một vài họ hiếm ở nước ta
III. Nguồn gốc các họ ở Việt Nam
Theo một số chuyên gia nghiên cứu văn hóa, lịch sử thì họ ở Việt Nam có từ năm 2592 TCN, dưới sự trị vì của vua Phục Hy tại Trung Quốc đã ra quy định mỗi người dân phải có họ tên đầy đủ. Đồng thời, nhưng ai có cùng họ với nhau thì 3 đời không được lấy nhau. Từ đó sinh ra nhiều họ để tránh quy định này. Người Việt có vị trí biên giới với Trung Quốc nên cũng chịu ảnh hưởng của văn hóa người Hoa nên dần dần xuất hiện họ giống với người Trung Quốc.
Bên cạnh đó, cũng có những ý kiến cho rằng họ ở nước ta xuất hiện từ thời vua Hùng, chính vua An Dương Vương đã đặt họ cho dân tộc. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại cho rằng đây là quan điểm sai. Bởi lúc đó, nước ta tồn tại chế độ mẫu hệ nên không có họ. Ngay cả vua Hùng cũng không có họ rõ ràng.
Nhiều nghiên cứu cho rằng họ Việt Nam bắt nguồn từ Trung Quốc
Vậy nên, họ trên tên của người Việt được cho rằng xuất hiện vào thời kỳ đầu Công Nguyên. Trải qua nhiều năm, khi các cuộc hôn nhân Việt-Hán ngày càng nhiều, cùng với đó là ý định đồng hóa người Việt theo chế độ phụ hệ, đó là điều tất yếu việc đặt họ tên cho con cháu của mình. Tiêu biểu như Lý Bí, cha của ông là trưởng bộ lạc có tên là Lý Toàn với nguồn gốc ở Nam Trung Quốc, bản thân ông là hậu duệ đời thứ 7. Mẹ của Lý bí là Lê Thị Oánh, người Thanh Hóa. Vậy nên, đây là thời điểm các họ ở Việt Nam xuất hiện chính thức.
Ngoài ra, cũng có nhiều nguồn thông tin cho rằng, các dân tộc thiểu số ở Việt Nam có họ bắt nguồn từ chính tín ngưỡng thờ vật tổ.
Trên đây chúng tôi đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dòng họ tại nước ta cũng như trả lời cho câu hỏi Việt Nam có bao nhiêu họ. Hy vọng đây là bài viết hữu ích đối với bạn. Đừng quên tiếp tục theo dõi chúng tôi mỗi ngày để có thêm những bài viết hay và bổ ích hơn nhé.