Ẩm thực cung đình Huế là một trong những điểm hấp dẫn với khách du lịch khi đến với xứ sở mộng mơ. Những món ăn này không chỉ ngon mà còn được trình bày đẹp mắt để dâng lên vua. Vậy bạn hiểu gì về ẩm thực cung đình Huế hay những món ăn đặc trưng của ẩm thực cung đình Huế? Hôm nay hãy cùng jimmydau.com điểm qua vài nét đặc biệt về ẩm thực cung đình Huế ở bài viết dưới đây nhé!
I. Lịch sử của ẩm thực cung đình Huế
Ẩm thực cung đình Huế cũng trải qua nhiều thăng trầm, phát triển thành tinh hoa ẩm thực nổi tiếng.
Trong thời kỳ khai hoang, mở cõi, nền ẩm thực này chịu ảnh hưởng của các luồng văn hóa đa dạng của các cộng đồng khác nhau. Đây là di sản phong cách ẩm thực miền Bắc từ thời nhà Lý (1069), nhà Lê (1306). Đặc biệt là sau năm 1558, khi chúa Nguyễn chọn Thuận Hóa làm kinh thành.
Dưới triều đại của Vua Gia Long, những món ăn này đã được bổ sung bởi các công thức nấu ăn của miền Nam. Và ẩm thực cung đình Huế mang đậm nét đặc sắc của ẩm thực Chăm Pa xưa.
Ẩm thực cung đình là tinh hoa ẩm thực nổi tiếng
Một thời các triều đại phong kiến hưng thịnh chính thời gian và con người đã đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe trong việc chế biến ẩm thực Huế. Vốn là món ăn dân dã, ẩm thực cung đình được lưu truyền và chắt lọc từ đời này sang đời khác.
Các món ăn cung đình Huế đều là món ăn dân gian truyền từ đời này qua đời khác, họ đã dâng lên nhà vua một món ăn lạ và ngon. Điều này làm cho ẩm thực cung đình càng thêm phong phú và đa dạng.
II. Điều gì làm nên đặc biệt của ẩm thực cung đình Huế
Khi chế biến ẩm thực cung đình, các đầu bếp cung đình thường chú trọng đến việc nêm nếm nhiều loại gia vị để đảm bảo hương vị phù hợp và giữ được độ tươi ngon của món ăn. Ngoài các thành phần gia vị, người đầu bếp phải thêm các gia vị phụ khi chế biến món ăn. Nêm nếm gia vị cho thức ăn lúc thức ăn đang nấu, và sau đó nêm lại lần nữa khi bày ra đĩa. Một món ăn hoàng gia khi dâng lên vua phải được nêm gia vị ít nhất ba lần để đảm bảo món ăn có hương vị thơm ngon và đậm đà nhất.
Ẩm thực cung đình Huế có nhiều phép tắc, quy củ và lễ nghi từ khâu tìm nguồn, cách chế biến, trình bày nguyên liệu cho đến cách bày trí bàn ăn, phong cách nấu nướng,…
Ẩm thực Huế với sự trình bày đẹp mắt
Những món dâng lên vua phải từ 35-50 món, trong đó có vài món thuộc bát trân (8 món quý nhất gồm Nem công, chả phượng, da tây ngưu, bàn tay gấu, gân nai, môi đười ươi, thịt chân voi và yến sào. Mỗi món ăn được phục vụ trong bát hoặc đĩa và đặt trong hộp gỗ sơn son thếp vàng.
Tất cả các món ăn cung đình phải được trang trí đẹp mắt, nhỏ gọn và dễ gắp. Các món ăn nên được bày ra khay, bàn, đĩa, bát và tô. Cũng phải có quy luật trật tự, cân đối và hài hòa. Món ăn cung đình Huế được ăn bằng mắt, bằng mũi trước khi ăn bằng miệng. Điều này rất đáng chú ý trong các món ăn được trang trí bằng rau và trái cây tỉa tinh vi, với hình ảnh bắt mắt và tên gọi mỹ miều.
III. 7 món ăn đặc trưng của ẩm thực Huế
1. Nem công
Nem công chính làm món ăn đầu tiên thuộc Bát trân. Bát trân là tám món cao lương mỹ vị quý hiếm chỉ dành cho vua chúa, quan lại trong cung.
Nem công – món ăn thể hiện được nền ẩm thực Huế cố đô
Thịt đùi công được băm nhuyễn trộn với các loại gia vị cay như riềng, tỏi, tiêu. Sau đó, món ăn được để cho quá trình lên men tự chín chứ không phải trong quá trình nấu. Khi ăn nem công, các chất dinh dưỡng của thịt công sẽ ngấm vào máu, có tác dụng giải độc rất tốt. Món ăn này được cho là cách để các vị vua “hồi sinh” khỏi các vụ ám sát và tranh giành quyền lực.
2. Yến sào
Có nhiều loại yến sào như yến huyết, yến quý, yến sào. Do có giá trị dinh dưỡng cao nên từng hạt được dùng để chế biến các món cao lương mỹ vị cung đình như chè tổ yến, chè tổ yến hạt sen, tổ yến sào, tổ yến tiềm. Yến sào có chức năng bồi bổ hệ thần kinh, làm giãn gân cốt, chữa ban đỏ, chống suy nhược và kéo dài tuổi thọ.
3. Chả Phượng
Chả Phượng cũng là một trong những bát trân ẩm thực cung đình Huế. Ai cũng biết Phượng Hoàng là loài chim huyền thoại và quý hiếm. Một biểu tượng của sự cao quý và vẻ đẹp tuyệt vời.
Món ăn ẩm thực cung đình Huế – Chả Phượng
Chả Phượng là một món ăn được làm kỳ công từ thịt chim trĩ. Nó được tẩm ướp gia vị đậm đà, bọc trong lá chuối và hấp hoặc chiên cho đến khi chín vàng. Chim trĩ hiếm đến mức chỉ có hoàng tộc mới được ăn.
Bây giờ chả Phượng được làm từ thịt lợn hoặc thịt gà. Sau đó, trang phí mô phỏng hình chim phượng để làm vào những dịp đặc biệt hay lễ tết.
4. Chè hạt sen long nhãn
Món chè hạt sen long nhãn trông rất đơn giản chỉ có ba nguyên liệu chính là hạt sen, long nhãn và đường cát. Tuy nhiên, đây được coi là món ăn tinh tế nhất của ẩm thực cung đình Huế.
Để làm được món chè hạt sen long nhãn ngon, phải chọn loại sen đặc trưng của Huế. Món ăn mới đậm đà, nhiều thịt và béo. Long nhãn nên chọn loại hạt nhỏ nhưng cùi giòn và ngọt.
Hạt sen đặt trong mắt rồng phải nổi rõ như hạt ngọc trai mới được nhận làm vật tiến vua. Hiện nay, du khách đến Huế có thể thưởng thức món tráng miệng ngọt ngào này ở nhiều nhà hàng đến quán ăn bình dân.
5. Cơm sen
Cơm sen cung đình Huế từng là món ăn của vua chúa triều Nguyễn thế kỷ 18. Cơm sen cung đình là một món ngon ẩm thực xứ Huế.
Cơm sen là một trong những món ăn ẩm thực cung đình Huế
Ấn tượng của món ăn này không chỉ là sự thơm ngon của nó mà cách trình bày trang nhã của ẩm thực cung đình cũng rất ấn tượng. Một chiếc đĩa lấy cảm hứng từ bông hoa sen đang nở rất đẹp. Cơm được nấu bằng gạo thơm của làng An Cựu, hạt sen, chả giò, trứng chiên, thịt gà, tôm, rau củ,… đều được gói trong lá sen. Tất cả sẽ được khéo léo lồng ghép hương thơm dịu mát của hoa sen.
6. Da tây ngưu
Tây ngưu hay còn được gọi là tê giác. Nó sống trong rừng sâu, hình thù xấu xí, da rất cứng và dày. Tuy nhiên, vùng nách chỉ có lớp da rất mỏng. Đó là lý do mà nó bị săn bắt nhiều và hiện nay đã tuyệt chủng ở Việt Nam.
Lấy phần da nách ngâm nước cho mềm để tạo thành một món ăn ngon và bổ dưỡng.
7. Bàn tay gấu
Một món ăn khác tượng trưng cho uy quyền của hoàng đế là bàn tay gấu. Gấu được coi là cơn ác mộng của nhiều thợ săn do độ khó và nguy hiểm của chúng.
Truyền thuyết kể rằng khi đói, nó ngủ đông và thường liếm hai chân trước để kiềm chế cơn đói. Món bàn tay Gấu được làm rất cẩn thận. Để tạo ra món ăn tiến vua, đầu bếp phải cạo sạch lông gấu rồi hầm với nhiều loại thảo dược quý hiếm.
IV. Lời kết
Trên đây là một số chia sẻ về ẩm thực cung đình Huế được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng với những chia sẻ này sẽ hữu ích với các bạn khi tìm hiểu về nền văn hóa ẩm thực cung đình xưa, đừng quên để lại những bình luận cảm nhận của các bạn về nền ẩm thực này nhé!